چسب چیست ؟ { معرفی انواع چسب و کاربردهای آن }

در خانه همه افراد تعدادی چسب برای درست کردن وسایل خانه و یا ظروف شکسته وجود دارد . ما در این محتوا به طور کامل به انواع چسب و کاربردهای آنها اشاره کرده ایم . تا شما بتوانید تشخیص دهید برای هر جنس ظروف از چه چسبی استفاده کنید.

چسب چیست؟

چسب ماده‌ای است که برای ایجاد اتصال بین دو جسم استفاده می‌شود. در واقع قابلیت و قدرت اتصال به سایر سطوح را دارد. به اثر متقابل و فرآیند ایجاد اتصال بین چسب و جسم نیز چسبندگی می‌گویند. از کلماتی نظیر سریش، خمیر، سیمان و لعاب نیز برای چسب استفاده می‌شود.

چسب‌ ها در مقایسه با سایر روش‌ های اتصال مواد از قبیل دوخت، اتصال‌ مکانیکی، حرارتی و غیره کاربردهای گسترده‌تری دارند و برای مواد بیشتری قابل استفاده هستند. چسب تنش را به نحو موثرتری در تمام سطح اتصال توزیع می‌کند و احتمال شکست اتصال کمتر می‌شود. همچنین، سطح کار زیباتر و طرح منعطف‌تری را ایجاد می‌کند و از سایر روش‌های ایجاد اتصال اقتصادی‌تر است. فرآیند چسبندگی نیز در زمان کمتری انجام می‌شود.

چسب‌ ها انواع مختلفی دارند. جالب است بدانید این طیف متنوع در دو گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند. یعنی با توجه به منبع اولیه تولیدشان به «چسب‌های طبیعی» و «چسب‌های مصنوعی» طبقه‌بندی می‌شوند. چسب‌های طبیعی از منابع آلی مانند نشاسته گیاهی، رزین‌های طبیعی، یا اجزای حیوانی ساخته می‌شوند و به «چسب‌ های زیستی» نیز معروف هستند. چسب‌ های مصنوعی از مواد مصنوعی نظیر پلیمرها ساخته می‌شوند و به طور کلی شامل چسب‌ های امولسیونی، ترموپلاستیک و ترموست هستند.

چسب‌ ها با توجه به روش چسبندگی نیز گروه‌بندی می‌شوند. در «چسب‌های واکنشی» برای ایجاد اتصال باید واکنش شیمیایی انجام شود و «چسب‌های غیر واکنشی» برای ایجاد اتصال نیازی به تغییر شیمیایی ندارند. البته ممکن است در حین فرآیند چسبندگی تغییر فیزیکی در آنها ایجاد شود.

معرفی انواع چسب و کاربردهای آنها

در ادامه با ما همراه باشید تا چند نوع چسب متداول را بررسی کنیم.

چسب گرانول

اصطلاح چسب گرانول یا هات ملت در مورد چسب‌ های پلی‌مری که در حالت مذاب استفاده می‌شوند، کاربرد دارد. معمولا برای این چسب‌ ها از تفنگ چسب صنعتی استفاده می‌شود. این تفنگ با ماشه یا فشار انگشت کار می‌کند. چسب‌های گرانول همه‌کاره هستند و در بسته‌بندی، صحافی، کارتن‌سازی، هنرهای گرافیکی، نوار و برچسب، مونتاژ قطعات و صنعت خودروسازی کاربرد دارند.

مزایای چسب گرانول

چسب گرانول مزایای زیادی دارد و چسب فعالی است. زمان انعقاد یا گیرایی آن با توجه به کاربرد مورد نظر قابل تنظیم است. همچنین بی‌خطر و دوست‌ دار محیط زیست است. از گرانول برای چسباندن سطوح مختلف و پرکردن شکاف‌ها استفاده می‌شود. حمل و نقل و نگهداری این چسب آسان است.

مواد بکار رفته

مواد اولیه‌ در این چسب بر کارایی، قیمت، قابلیت دسترسی و عملکرد آن تاثیرگذار هستند. هات ملت یا گرانول از یک پلی‌مر به اشکال مختلف و چند ماده افزودنی ساخته می‌شود. از انواع رزین، موم، آنتی اکسیدان و نرم‌کننده نیز می‌توان به صورت ماده افزودنی استفاده کرد.

از پلی‌ مرهای اتیلن- وینیل استات (EVA)، پلی‌الفین‌ها، پلی‌آمیدها و پلی‌استرها، کوپلیمرهای بلوک استایرن، پلی اتیلن و اتیلن- متیل آکریلات (EMA) یا اتیلن اِن- بوتیل آکریلات (EnBA) برای ساخت چسب‌های گرانول استفاده می‌شود. کاربرد این پلیمرها موجب استحکام و انعطاف‌پذیری چسب شده و مقاومت آن را به حرارت، ضربه و برش بیشتر می‌کنند. نوع پلی‌مر، وزن مولکولی و مقدار آن بر کیفیت چسب گرانول اثرگذار هستند.

چسب حرارتی

چسب حرارتی نوعی چسب رسانای حرارتی است و در اتصال قطعات الکترونیکی و هیت سینک کاربرد دارد. این چسب به صورت خمیر (مشابه خمیر حرارتی) یا نوار دو طرفه موجود است. چسب‌های رسانای حرارتی برای مدیریت حرارتی موثر در اجزای مولد گرما طراحی شده‌اند و قدرت اتصال موثری برای چسباندن قطعات دارند.

چسب‌های سیلیکونی، پلی‌یورتان‌ها و اپوکسی‌ها رسانای حرارت هستند و فرمولاسیون آنها در محیط‌های مختلفی شکل می‌گیرد. این چسب‌ها دو عملکرد مهم دارند:

کاربرد چسب حرارتی

کمک به اهداف مدیریت حرارتی
حذف اتصال‌دهنده‌های مکانیکی که فضا را محدود می‌کنند.

چسب‌ های رسانای حرارتی اتصال قدرتمندی را بین اجزا و هیت ‌سینک‌ ها ایجاد می‌کنند و کاربرد پیچ‌ ها و گیره‌ ها را کاهش می‌دهند. این چسب‌ ها برای اتصال مدارهای مجتمع به هیت سینک‌ ها که در آنها نمی‌توان از مکانیسم‌ های نصب دیگر استفاده کرد، کاربرد دارند. افزون‌ براین، در مدیوم‌های پد، مایع و لمینت موجب اتصال مطمئن و بلندمدت و اتلاف حرارت موثر در دستگاه‌ ها می‌شوند.

چسب یک دو سه

چسب سیانواکریلات در ایران با نام چسب 123 شناخته می‌شود و نام‌های دیگر آن نیز کریزی گلو و سوپر گلو هستند. چسب‌ های قطره‌ای سیانواکریلات قابلیت ایجاد اتصال سریع و قدرتمندی با سایر مواد دارند. از این چسب‌ ها در ترکیب با فلزات، پلاستیک‌ ها و حتی پوست انسان استفاده می‌شود.

این چسب‌ ها برخلاف چسب‌ های سنتی بر پایه آب، از یک رزین اکریلیک تشکیل می‌شوند و ماده اصلی آنها سیانواکریلات است. سیانواکریلات مونومر اکریلیک است و پس از گیرایی به شکل پلاستیک در می‌آید.

شرایط ایجاد اتصال برای چسب سیانواکریلات با چسب‌ های سنتی متفاوت است؛ چراکه سطح اتصال باید مرطوب باشد. یعنی اگر از چسب سیانواکریلات روی یک سطح کاملا خشک استفاده کنید، به سطح نمی‌چسبد و اتصال برقرار نمی‌شود. برعکس، در شرایطی که سطح اتصال مرطوب باشد، مولکول‌‌های چسب با رطوبت واکنش داده و زنجیره‌های محکمی را بین دو سطح اتصال تشکیل می‌دهند. این واکنش گرمازا است و بلافاصله انجام می‌شود. بنابراین مکانسیم اتصال چسب سیانواکریلات مکانسیم با تبخیر سیال پایه در چسب سنتی متفاوت است.

کاربرد چسب یک دو سه

از چسب 123 برای چسباندن سطوح پلاستیکی ، سطوح چوبی ، سطوح چرمی ، روکش های ورقه ای و … استفاده می شود .

چسب سیلیکون

چسب‌ های سیلیکون با سایر چسب‌ های بر پایه پلیمر آلی متفاوت هستند؛ چراکه اسکلت شیمیایی آنها ویژگی‌های خاص خود را دارد. این چسب‌ ها خاصیت الاستیک خود را در محدوده دمایی بسیار پایین و بسیار بالا حفظ می‌کنند. همچنین، ثبات حرارتی بالایی و آن را در دمای 200 درجه سانتی‌گراد در بلندمدت و تا دمای 300 درجه سانتی‌گراد در کوتاه‌ مدت حفظ می‌کنند.

ویژگی چسب سیلیکون

چسب‌ سیلیکون نسبت به مواد شیمیایی، رطوبت و هوا مقاومت بالایی دارند. البته اتصالات سیلیکونی مقاومت زیادی نسبت به بارهای مکانیکی بالا از خود نشان نمی‌دهند. درزگیرهای مناسبی هستند. کشش سطحی سیلیکون کم است. در نتیجه، نمی‌توان چسب‌ های سیلیکونی را رنگ کرد. استحکام اتصال آن پایین است؛ اما در شرایطی که انعطاف‌پذیری و مقاومت بالا در دماهای پایین برای اتصال مهم باشد، از این چسب برای اتصال فلزات استفاده می‌شود.

برای گیرایی و انعقاد چسب‌ های سیلیکون تک‌ جزئی لازم است رطوبت سطح در دامنه 95-5% و دمای محیط در بازه 40-5 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود.

کاربرد چسب سیلیکون

چسب سیلیکون برای اتصال شیشه و سرامیک، بتن، فلزات، پلاستیک و آجرکاری و فرمول‌های خاص آن در هواپیما و هوافضا مصرف می‌شوند. سرعت گیرایی و ویژگی‌ های چسب‌ های سیلیکونی دو جزئی نیز متنوع است. در این چسب‌ها استحکام اتصال اولیه و سرعت برقراری اتصال با سطح نسبت به چسب‌های تک جزئی بیشتر است. از این چسب‌ها برای مونتاژ پنجره استفاده می‌شود.

چسب نواری

چسب نواری از یک ماده و یک لایه چسب تشکیل شده است و برای چسباندن قطعات مختلف به همدیگر جایگزین بست، پیچ یا جوشکاری است. اگر به جای اتصال‌دهنده‌های مکانیکی از چسب نواری استفاده شود، فرآیندهای تولید ساده‌تر شده و اتصال در دماهای پایین‌تر انجام می‌شود.

همچنین چسب نواری موجب حفاظت از سطح کار می‌شود چراکه از پیچ و بست استفاده نمی‌کنید و به سطح آسیب نمی‌زنید.

ویژگی چسب نواری

چسب نواری از یک لایه یا حامل تشکیل شده است. جنس این لایه می‌تواند از کاغذ، فیلم پلاستیکی، پارچه، فوم، فویل و غیره باشد و در صورت لزوم با چسب و آستر پوشانده می‌شود. سپس لایه حاوی چسب در این ترکیب قرار می‌گیرد تا رول بلندی از نوار تشکیل شود. در مرحله بعد رول به نوارهای باریک‌تری بریده شده و به چندین رول تبدیل می‌شود. ترکیب چسب در انواع نوار چسب‌ها متفاوت است و برای کاربردهای خاص می‌توان از انواع محلول‌های چسباننده استفاده کرد.

نحوه کاربرد این چسب‌ها نیز متفاوت است. بعضی از آنها حساس به فشار هستند. در بعضی از انواع آنها برای کار باید از رطوبت استفاده کرد. بعضی از این چسب‌ها هم مانند چسب لاتکس به همدیگر می‌چسبند.

کاربرد چسب نواری

چسب های نواری انواع مختلفی دارند و برای استفاده این چسب اصلا احتیاجی به گرم کردن نیست و بسیار آسان می توان از این چسب استفاده کرد به همین دلیل چسب نواری کاربردهای بسیار زیادی در بازار دارد . در واقع کار با چسب‌های مایع کثیف و زمان‌بر است چون باید روی سطح اسپری شوند یا با غلتک روی سطح اعمال شوند تا فرآیند اتصال انجام شود. نوار چسب‌ها این مشکل را ندارند.

چسب دوقلو

چسب دوقلو در مصارف خانگی کاربرد بسیار زیادی دارد که یکی از مهمترین آنها برای چسباندن ظروف پلاستیکی یا لوله می باشد.

چسب آهن

از چسب آهن برای چسب زدن ظروف و وسایل فلزی استفاده می کنند در واقع این چسب چسبی می باشد که در کنار هم آهن را می چسباند . اما برخی از این چسب برای اتصال ظروف پلاستیکی ، موکت و … نیز استفاده می کنند که بخاطر داشته باشید برای استفاده از این چسب از قلمو استفاده کنید .

چسب ماتیکی

چسب ماتیکی نسبت به چسب های دیگر قدرت چسبندگی پایینی دارد و برای چسباندن کاغذ بکار می رود . اغلب استفاده کنندگان این چسب دانش آموزان می باشند که برای کار دستی مدرسه بسیار کاربرد دارد.

چسب آکواریوم

از این چسب برای ساخت آکواریوم استفاده می کنند و همچنین چسب آکواریوم نسبت به جیوه هیچ واکنش خاصی نمایش نمی دهد و یکی از بهترین گزین ها برای استفاده در پشت آینه می باشد . همچنین از این چسب برای سطوح کاشی ، شیشه و … استفاده می شود .