بهترین و موثرترین روش‌ های فینیشینگ برای ۵ نوع مختلف چوب

فینیشینگ چیست ؟ نجاران با توجه به پروژه‌ای که پیش رو دارند ممکن است چوب مورد نظر خود را از میان طیف گسترده‌ای از انواع چوب‌ها انتخاب کنند. با این که ممکن است چوب‌های متنوعی را در پروژه‌های خود تست کرده باشید و بدانید که هرکدام چه حسی دارند و چه واکنشی نسبت به رنگ چوب و انواع فینیشینگ دارند، باز هم ممکن است انتخاب هوشمندانه چوب برای شما یک تصمیم گیج‌کننده باشد. باید راهی برای طبقه‌بندی انواع چوب‌ها وجود داشته باشد که کار را آسان‌تر کند. و در ادامه این راه پیشنهادی را می‌بینید:

برای شروع می‌توانید همه چوب‌ها را در ۵ دسته‌بندی بزرگ جای دهید. کاج و دیگر چوب‌های نرم، چوب‌های سخت دانه درشت و زبر، چوب‌های سخت با رگه‌ها و دانه‌های متوسط، چوب‌های سخت با ریزدانه، و دیگر موارد بیگانه که در ۴ دسته‌بندی دیگر جای ندارد.

توضیح تصویر: در عکس بالا تعدادی از چوب‌هایی را می‌بینید که نجاران برای پروژه‌های مختلف از آنها استفاده می‌کنند. از بالا ساعتگرد: کاج، بلوط، گردو، گیلاس، گردوی سفید، ماهون، زبان گنجشک، صمغ، افرا، صنوبر، فندوق، ساج، رُزوود، آبنوس

مبلمان سنتی معمولا به ندرت از کاج و دیگر چوب‌های بیگانه ساخته می‌شوند. بنابراین بیایید برای سادگی بیشتر، این دو گروه را نیز کنار بگذاریم و دسته‌بندی را به ۳ بخش تقسیم کنیم: چوب‌های سخت با ریزدانه، دانه متوسط و دانه درشت یا زبر. و برای شروع بیایید توافق کنیم که با چوب‌هایی که بیشترین استفاده را در ساخت مبلمان سنتی دارند، شروع کنیم: بلوط، گردو، ماهون، گیلاس و افرا.

اهمیت دانه و رگه

دانه‌ها مهم‌ترین سنجه برای شناسایی چوب هستند. دانه‌ها، حفره‌ها و شکاف‌های ریز باز درون چوب هستند که به چوب بافت می‌دهند. در چوب‌هایی که روی آن‌ها فینیشینگ اعمال شده، ممکن است نیاز باشد که بادقت نگاه کنید تا بتوانید این دانه‌ها را ببینید، چرا که ممکن است در طول فرآیند فینیشینگ پر شده باشند.

بیشتر مبلمان قدیمی با یکی از این پنج چوب ساخته شده است. بنابراین شناسایی چوب‌ها در سازه‌های آنتیک کار آسانی است. اگر الگوهای روی چوب درشت باشند، چوب احتمالا بلوط است. اگر چوب سالم باشد، به این معنی که حفره‌هایی که به راحتی با چشم دیده شود نداشته باشد، چوب احتمالا افرا یا گیلاس است. اگر حفره‌هایی وجود داشته باشد و به نسبت بلوط دارای فضاهای بینابین بهتر و مساوی‌تر باشند، چوب معمولا همیشه یا گردو است یا ماهون.

برای درک بهتر اختلاف بین گیلاس و افرا و یا گردو و ماهون، کلید تشخیص، قلب چوب است. در مورد محصولاب چوبی آنتیک و قدیمی، شاید نیاز باشد که برشی در یک قسمت غیر مهم ایجاد کنید تا بتوانید رنگ آن را ببینید. روی چوب‌های جدیدتر به راحتی می‌توانید رنگ اصلی را ببینید. اگر رنگ چوب ریزدانه دارای بخش‌هایی به رنگ مایل به قرمز است، چوب گیلاس است. اگر نزدیک به سفید باشد، افرا است. اگر چوب با بافت متوسط یا دانه متوسط خاکستری زغالی باشد، احتمالا چوب گردو است. و اگر ته‌مایه قرمز داشته باشد، ماهون است.

توضیح تصویر: سه مثال رایج در مورد چوب‌های دانه-متوسط مورد استفاده در صنایع چوب از چپ به راست: گردوی سفید، گردو و ماهون

چوب‌های فرعی

البته که شناسایی چوب وقتی که تعداد چوب‌ها بیشتر شود، بسیار سخت‌تر می‌شود. در قدیم فندق و نارون و زبان گنجشک گاهی اوقات به جای بلوط استفاده می‌شده‌اند. همه دارای رگه‌های درشت هستند. در عین حال با جزئیات ظریف که آن‌ها را از هم متمایز می‌کند. شما فقط بایدیاد بگیرید که این تفاوت‌ها را تشخیص دهید.درخت گردوی سفید و گرد‌وهای آمریکایی هم استفاده می‌شده‌اند و بافت آن‌ها به گردو و ماهون شباهت دارد. رنگ می‌توانددر تشخیص این درختان از هم کمک‌کننده باشد. گردوی سفید، قهوه‌ای مایل به زرد است، هیکوری و پیکان (گردوی آمریکایی) هم مانند گردوی سفید اما با قالب صورتی.

علاوه بر گیلاس و افرا، چوب‌های با الگوهای بسیار کوچک و نزدیک به هم (fine-grained) دیگری نیز شامل توس، صنوبر، درخت صمغ، راش، سرخدار و خاس یا راج وجود دارند. درخت صمغ و راش رنگی شبیه به درخت‌های گردوی هیکوری و پیکان دارند. سرخدار قهوه‌ای روشن مایل به قرمز است. قلب صنوبر رنگ سبز متمایزی دارد که به مرور زمان و با افزایش سن درخت به قهوه‌ای روشن تغییر می‌کند. باقی این درختان و همچنین قسمت بیرونی صنوبر نزدیک به سفید هستند.

برای تشخیص این چوب‌های اصطلاحاً fine-grained باید بتوانید تفاوت‌های ظریفی که در شکل آن‌ها وجود دارد را پیدا کنید. شکل در درجه اول یعنی جهت بافت و رگه‌های چوب، همان‌چیزی که در برش برای اتصال صفحات در کنار هم و همچنین دوخت روکش بسیار حائز اهمیت هستند و بعد از آن مشخصه‌های متمایز بسیار کوچک نظیر خال‌های موجود در گیلاس، افرا و راش.

چوب‌های بیگانه و عجیب و غریب

چوب ماهون به دلیل اینکه در نواحی جنگلی رشد می‌کند، در دسته چوب‌های عجیب و غریب قرار می‌گیرد. اما ماهون برای مدت زیادی به طور گسترده استفاده می‌شده است و بیشتر جور درمی‌آید اگر آن را در دسته چوب‌های رگه متوسط در کنار گردو و گردوهای آمریکایی نظیر هیکوری و پیکان دسته‌بندی کنیم.

به استثنای ساج و رزوود، چوب‌های بیگانه تا به امروز به طور خیلی محدود و بعد از آن به طور معمول فقط برای دوخت روکش و تزئین استفاده می‌شده‌اند.اما امروزه طیف گسترده‌ای از چوب‌های بیگانه برای خراطی کاسه و مبلمان و کف‌پوش استفاده می‌شوند.

بیشتر این چوب‌ها رگه متوسط هستند اما بعضی از آن‌ها دارای رنگ و شکل بسیار متمایز هستند و بنابراین به محض اینکه با آن‌ها آشنایی پیدا می‌کنید، شناسایی آن‌ها نسبتاً آسان است. در مورد شناسایی این چوب‌ها دسته‌بندی آسانی که کمک‌کننده باشد، وجود ندارد.

اعمال فینیشینگ برای ۵ دسته‌بندی مختلف چوب

نظرات متعددی در مورد اعمال فینیشینگ برای این ۵ دسته‌بندی چوب وجود دارد.

کاج و دیگر درخت‌های چوب نرم مرتبط با آن، در رشد بهار، رگه‌های بسیار مشخص – نرم ، جاذب و سفید دارند که در رشد تابستان، جای خود را به رگه‌های سخت و چگال و نارنجی رنگ می‌دهند. رشد بهاره رنگ چوب را به خوبی جذب می‌کند در حالی که رشد تابستانه اینطور نیست. بنابراین رنگ کردن این چوب‌ها موجب برعکس شدن رنگ این دو بخش می‌شود. یعنی رشد بهاره به علت جذب بهتر رنگ، از قسمت رشد تابستانه تیره‌تر می‌شود.

چوب کاج همچنین تمایل به لکه‌دار شدن دارد که این می‌تواند کاملا غیرجذاب باشد.

در طرف دیگر هر نوع فینیشینگی روی چوب افرا به خوبی جواب می‌دهد، هرچند که فینیشینگ بر پایه روغن شاید چندان دوست‌داشتنی نباشد. به دلیل اینکه برای رسیدن به درخشندگی و جذابیت در لایه‌های رشد بهاره، نیاز به چندین لایه اعمال فینیشینگ است. چوب‌های ریزدانه نیز مانند چوب افرا معمولا به لکه‌دار شدن به صورت غیرجذاب تمایل دارند. اگرچه در بعضی موارد مثل چوب‌های با بافت مجعد و خال‌خال و اصطلاحا دارای bird’s eye، لکه‌دار شدن چوب بعد از فینیشینگ بسیار جذاب خواهد شد. می‌توانید میزان این لکه‌ها را با یک لایه بسیار نازک فینیش، قبل از اعمال رنگ چوب، کم کنید. توجه داشته باشید که در این صورت رنگ اعمال‌شده سبک‌تر خواهد بود.

توضیح تصویر: نجاران از چوب‌های ریز-دانه زیادی استفاده می‌کنند. برای مثال در تصویر بالا از چپ: گیلاس، افرای سخت، افرای مجعد، افرای چشم گنجشک و راش

همه چوب‌های ریزدانه با هر فینیشینگی، خروجی خوبی می‌دهند. اما در استفاده از فینیش‌های روغنی، برای ظاهر بهتر نیاز به اعمال چندین لایه احساس می‌شود. فینیش‌های بر پایه آب به دلیل اینکه هیچ رنگ زرد یا نارنجی اعمال نمی‌کنند، روی چوب‌های سفید فوق‌العاده به نظر می‌رسند. اما در چوب گیلاس باعث یک ظاهر بی‌جان می‌شود که برای جلوگیری از این مشکل باید یک لایه رنگ چوب پیش از اتمام کار اعمال شود.

چوب‌های دانه-متوسط با اعمال فینیشینگ تا زمانی که منافذ آنها به خوبی پر شده باشند، تبدیل به زیباترین‌ها در میان همه انواع چوب‌ها می‌شوند. یکی از دلایلی که ماهون و گردو برای ساخت مبلمان با بهترین کیفیت در نظر گرفته می‌شوند، دقیقا همین موضوع است.

روی این دسته چوب‌ها، همه فینیشینگ‌ها به غیر از آنها که بر پایه آب هستند، فوق‌العاده به نظر می‌رسند. فینیش‌های بر پایه آب نیز در صورتی که پیش از اعمال، یک لایه رنگ چوب روی سطح کار در نظر کرفته شود، عملکرد بسیار قابل قبولی خواهند داشت.

در مورد چوب‌های درشت-دانه نیز همه رنگ چوب‌ها و فینیش‌ها ظاهر خوبی خواهند داشت. فینیشینگ بلوطی که برش کوارتر داشته باشد بسیار دلچسب از آب درمی‌آید. چوب‌های درشت دانه با برش ساده (plainsawn) بعد از اعمال فینیشینگ کمی شکل پلاستیک به خود می‌گیرند. به دلیل نوع برش-برش ساده، سطح مورد فینیشینگ خیلی عریض به نظر می‌آید.

توضیح تصویر: چوب‌های درشت-دانه رایج از چپ به راست: بلوط با برش ساده، بلوط با برش کوارتر، زبان گنجشک، فندوق، نارون. همه رنگ چوب‌ها و فینیش‌ها روی این موارد به خوبی جواب می‌دهند

رزانه‌های محلول در آب در چوب‌های درشت-دانه نمی‌توانند منافذ موجود در سطوح را به خوبی رنگ کنند. برای اضافه کردن رنگ به منافذ، بعد از اعمال رزانه‌ای که محلول در آب است، با استفاده از رنگ‌چوب‌های بر پایه روغن با رنگ مشابه رزانه استفاده‌شده و اعمال آن یا مستقیما بعد از رزانه، یا بعد از یک لایه سیلر، می‌توانید منافذ موجود در چوب‌های درشت-دانه را نیز به خوبی رنگ کنید.

همه رنگ چوب‌ها و فینیش‌ها (بر پایه آب و یک لایه رنگ چوب در زیر آن) همچنین برای چوب‌های دسته بیگانه و عجیب و غریب و پیش‌تر در مورد آنها صحبت کردیم نیز ظاهر خوبی به خود می‌گیرند. مشکل رایج فینیشینگ با این چوب‌ها به دلیل رزین‌های روغنی طبیعی که بسیاری از این چوب‌ها از خود تولید می‌کنند، استفاده از فینیش روغن و وارنیش است. در این صورت خشک شدن فینیش زمان زیادی خواهد گرفت.

برای حل این مشکل، درست پیش از اعمال لایه اول روغن یا وارنیش، سطح را با نفتا یا استون پاک کنید. بعد از آن فینیش را به محض اینکه حلال از روی سطح تبخیر شد، اعمال کنید. راه دیگر نیز استفاده از لایه نازکی از شلاک در زیر وارنیش به منظور ایجاد مانع است.
تا اینجا با یک دسته‌بندی دیگر از انواع چوب که بیشتر برای اتمام کار کاربرد دارد و همچنین اعمال فیشینگ موثر برای هر دسته‌بندی آشنا شدیم. امیدواریم این مقاله برای شما کاربردی باشد. لطفا این مقاله را با دیگران به اشتراک بگذارید.