راهنمای جامع شناخت و خرید الوار

الوار چیست؟

انتخاب چوب مناسب برای پروژه نجاری یا ساخت و ساز ممکن است کمی سخت باشد اما نه زمانی که اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی برخی از این اطلاعات پایه‌ای بپردازیم. از چوب در بسیاری از پروژه‌های نجاری، ساختمانی و … استفاده می‌شود و به دلیل همین کاربرد گسترده، چوب در قالب، اندازه، انواع و برش‌های مختلف فروخته می‌شود. الوار قطعات بریده شده چوب است که کارخانجات چوب بری با بریدن کنده درختان در قطع مستطیلی با طول، عرض و ضخامت مشخص آن را تولید می‌کنند. تراکم، الگو، رنگ و بافت چوب همه از مواردی است که در انتخاب چوب یا الوار مناسب برای پروژه نجاری باید مد نظر قرار دهید.

تراکم:

تراکم یا میزان چگالی چوب را بر اساس قدرت و وزن چوب می‌سنجند. با توجه به نوع پروژه نجاری باید چوبی با تراکم مناسب انتخاب کرد؛ برای مثال چوب متراکم در مبلمان سازی و ساختمان سازی و چوب با تراکم کمتر برای ساخت هواپیما یا کاغذ سازی استفاده می‌شود.

بافت:

بافت چوب که مشخص کننده وضعیت ظاهری و دوام آن است از ویژگی‌های مهم است و نقش مهمی در تصمیم گیری در مورد نحوه پرداخت چوب ایفا می‌کند.

رنگ:

رنگ شاخصه مهمی در تعیین نوع چوب است. برای مثال اگر برای کار خود رنگ قرمز نیاز دارید باید از چوب سدر قرمز و اگر چوب روشن می‌خواهید باید از کاج سفید استفاده کنید.

طرح:

هر درخت دارای طرح خاص خود را دارد؛ بنابراین ظاهر دو الوار از یک گونه می‌تواند بسیار متفاوت باشد. طرح چوب جهتی است که الیاف سلول‌های چوب در آن سمت رشد می‌کند. این مغایرت در طرح می تواند تأثیر قابل توجهی روی پروژه شما داشته باشد.

توجه به طرح و بافت چوب هنگام ساخت پروژه‌های ساختمانی یا پروژه‌های تزئینی مانند مبلمان و صنایع دستی، مهم است.

علاوه بر تعاریف پایه چوب، دو نوع چوب وجود دارد که می‌توانید در هنگام خرید انتخاب کنید: چوب سخت و چوب نرم. این اصطلاح تقریباً هیچ ارتباطی با سختی واقعی چوب ندارد. با ما همراه باشید تا در ادامه به معرفی چوب سخت و نرم بپردازیم.

چوب سخت، چوب درختان برگ‌ریز است که در پاییز برگ‌های خود را از دست می‌دهند. اگرچه درختان برگ ریز بسیاری وجود دارد اما تنها ۲۰۰ نوع از آن‌ها برای کارهای چوبی مناسب هستند. درختان جنگلی عموماً به آرامی رشد می‌کنند و چوب متراکم‌تری دارند. محبوبیت چوب سخت به خاطر الگوی بافت جالب آن است. سطح چوب سخت هم مانند پوست انسان، حفره‌هایی میکروسکوپی دارند که اندازه این منافذ الگوی گره و بافت چوب را تعیین می‌کند. چوب سخت بر اساس اندازه حفره‌های موجود روی سطح چوب به صورت زیر طبقه بندی می‌شوند: چوب سخت با منافذ کوچک مانند گیلاس و افرا، چوب سخت با حلقه متخلخل یا منافذ بزرگتر مانند بلوط، زبان گنجشک یا صنوبر.

چوب نرم از درختان مخروطی هستند که معمولاً به عنوان درختان همیشه سبز نامیده می‌شوند. فقط ۲۵ درصد از کل درختان مخروطی برای استفاده در کارهای چوبی مناسب هستند. چوب نرم دارای گره بسته (منافذ کوچک) است که پرداخت چوب را بسیار ساده می‌کند. چوب سدر، نراد، کاج و صنوبر از محبوب‌ترین انواع چوب نرم هستند. درختان با چوب نرم سریع‌تر و با گره‌های منظم رشد می‌کنند و برای طراحی، ساخت و ساز و پروژه‌های فضای باز بسیار مناسب هستند.

درجه بندی چوب

درجه بندی چوب به میزان عیوب چوب بستگی دارد البته این به آن معنا نیست که اگر درجه کیفی چوبی پایین است، آن چوب برای استفاده مناسب نیست بلکه می‌توان از آن در کارهایی که نیاز به مقاومت بالایی ندارد استفاده کرد. به بیانی دیگر این درجه بندی کمک می‌کند تا بتوانیم بسته به نوع کار چوب مناسب برای پروژه نجاری را به راحتی انتخاب کنیم و از لحاظ اقتصادی هم دچار ضرر نشویم. در ادامه بخشی از نحوه درجه بندی چوب که توسط انجمن ملی چوب تهیه شده قرار دادیم و در ادامه آن به توضیح عبارات و علائمی که در جدول به کار رفته پرداختیم که برای دانستن درجه بندی چوب باید بدانیم.

نام درجه	مخفف	حداقل سایز تخته (سانتی‌متر)	درصد استفاده
First and seconds	Fas	۲۰ × ۱۵	%۸۳
select	Sel	۱۰ × ۱۵	%۸۳
#۱ common	#۱ com	۷٫۵ × ۱۰	%۶۶
#۲ common	#۲ com	۷٫۵ × ۱۰	%۵۰

First and seconds

تقریباً به طور کامل عاری از عیوب است. به طور وسیع برای فضای داخلی و کابینت استفاده می‌شود.

D-select

ظاهر زیبا، شبیه به گروه C  است. ممکن است گره هایی به قطر ۱٫۸ سانتیمتری داشته باشند.

#۱ common

بهترین مواد از کاج هایی با کیفیت بالا با ظاهر نقطه نقطه ای. بافت ها متراکم  هستند، به این معنی که آن ها نمی‌افتند و به طور کلی کوچک هستند.

#۲ common

دارای گره های متراکم، اما بزرگتر از گروه ۱ . اغلب برای پوسته و قفسه بندی استفاده می‌شود. بسیار مناسب برای پروژه های متداول نجاری.

#۳ common

گره های بزرگتر از گروه ۲٫ برای پوسته و قفسه بندی هم استفاده می‌شود، اما به صورت تخصصی برای نرده ها، جعبه ها و صنایع دستی مناسب است.

درجه چاپ شده روی الوار

در حالی که چوب با همان نوع و اندازه در کارخانه است، با توجه به درجه تعیین شده طراحی و جدا می‌شود. سپس با یک تمبر شناسایی شده و اغلب توسط رده و گونه های آن موجود میشود. هنگام انتخاب چوب، مطمئن شوید که درجه چاپ شده را می‌بینید، زیرا فروشگاه های الوار گاهی از نام های مختلف برای درجه های مشابه استفاده می‌کنند. به یاد داشته باشید، اگر با مشکلی مواجه شدید، کمک بخواهید. دسته بندی درجه به نقص های خاصی نظیر گره ها یا ضعف چوب بستگی دارد. در هنگام انتخاب درجه چوب، پروژه نهایی خود را در نظر بگیرید. درجه ثبات رنگ یا الگوی بافت را نشان نمی‌دهد.

سازنده: شماره آسیاب، نام یا نماد به عنوان مثال ۱۲

نماد گواهینامه: نماد آژانس نظارت بر کنترل کیفیت به عنوان مثال WWP®

درجه: اغلب به صورت مختصر شده ۱#common نشان داده شده است به عنوان مثال ۱COM

مقدار رطوبت: نشان دهنده میزان رطوبت موجود در چوب. نمونه‌های زیر مثال‌هایی از این نماد است:

MC 15  به این معنی است که چوب به میزان ۱۵درصد یا کمتر رطوبت دارد.

KD  یا S-DRY 19 به این معنی است که چوب ۱۹درصد یا کمتر رطوبت دارد.

S-GRN  چوب سبز با بیش از ۱۹ درصد رطوبت است.

علامت گونه: نماد اختصاری برای مشخص کردن نوع درخت است. به عنوان مثال PP نشان دهنده چوب کاج است.

چوب اشباع فشاری

چوب اشباع فشاری برای استفاده در فضای باز تولید می‌شود و  بیشتر برای کف پوش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چوب نسبت به ضایعات و حشرات مقاوم است. تخته ها می‌توانند رنگ شده یا پوشش داده باشند فقط اطمینان حاصل کنید که گیره مناسب (فولاد گالوانیزه یا فولاد ضد زنگ) را هنگام کار با چوب مورد نظر انتخاب کنید.

نکته: چوب مقاوم شده باید قبل از رنگ آمیزی کاملا خشک شده باشد.

تخته سه لا و OSB

پانل تخته سه لا و OSB از محصولات چوبی و محصولات جانبی تولید شده است که به اصطلاح به آن چوب مهندسی شده هم می‌گویند. تخته سه لا با لایه‌های نازک چوب تولید می‌شود. تخته OSB از خرده چوب و قطعات کوچک دور ریز ساخته می‌شود. پانل تخته سه لا و OSB به همراه چسب یا رزین ساخته می‌شوند و تحت حرارت و فشار قرار می‌گیرند. این محصولات برای قفسه بندی، کف‌ پوش و … استفاده می‌شود.

MDF

MDF در پروژه خانگی و دست سازه‌ها استفاده می‌شود. MDF محصول چوبی است که به وسیله ترکیب چوب‌های شکسته، چوب نرم و ایجاد اتصال با موم یا رزین ایجاد می‌شود. MDF معمولا چسبنده‌تر از تخته سه لا است و برای قفسه بندی، کابینت و مبلمان مورد استفاده قرار می گیرد اما رطوبت پایین‌تری دارد

نواقص مشترک در الوار

برخی نواقص چوب به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد که هنگام انتخاب چوب مناسب برای کارهای نجاری باید آن‌ها را مد نظر قرار داد. در ادامه لیستی از این نواقص را آورده‌ایم:

قوس: خمیدگی و پیچش در سطح کلی چوب

 ترک خوردگی: ترک خوردگی در امتداد حلقه‌های چوب بدون عبور از ضخامت کلی چوب

کجی: پیچ خوردگی در امتداد خط لبه

خمیدگی فنجانی: حالت مقعر شدگی در تمام سطح چوب

حفره: گره بزرگ یا کور که توسط یک حلقه تیره احاطه شده

تزلزل: جدا شدن بافت بین حلقه‌های رشد یافته در امتداد سطح تخته چوب

شکاف: شکاف کلی در سرتاسر و عموماً در انتهای چوب

منحنی: خمیدگی‌های پیاپی در یک تخته چوب