می‌توان گفت ارّه عمود بر نوعی کوچک‌تر و ظریف‌تر و البته ضعیف‌تر از ارّه فلکه است. با تیغه‌ی بلند و باریک خود، ارّه عمود بر قادر است تا برش‌های صاف و همچنین برش‌های منحنی را با سرعت قابل قبول و دقت کافی انجام دهد. به کمک گیره‌های کارخانه‌ای یا ساخته شده در کارگاه، می‌توان با استفاده از این ابزار یک برش دایره‌ای کامل را انجام داد. همچنین، درست همانند ارّه فلکه، ارّه عمود بر می‌تواند برش‌های یک شکل منحنی را انجام دهد.

البته توجه داشته باشید که برای رسیدن به برش‌های کاملا بی‌نقص باید مواردی را در مورد تیغه‌های اره عمودبر و اینکه برای هر کاری چه تیغه‌ای مناسب است بدانید.

حتی در بعضی شرایط، ارّه عمود بر نسبت به ارّه فلکه مزیت بیش‌تری دارد. برای مثال، اگر با یک قطعه بزرگ چوب یا یک صفحه بزرگ ام‌دی‌اف کار می‌کنید، برای یک برش سریع استفاده از ارّه عمود بر به دلیل پرتابل بودن انتخاب مناسب‌تری خواهد بود. چرا که در این شرایط تنظیم یک میز کار مناسب در کنار میز ارّه فلکه برای برش مذکور زمان‌بر و دشوار خواهد بود. از طرف دیگر، برای برش در مرکز یک قطعه چوب، کار با ارّه عمود بر بسیار ساده‌تر خواهد بود. باز بودنِ یک سر تیغه‌ی این ارّه باعث می‌شود تا بتوان به سادگی تیغه را از طریق سوراخی در قطعه چوب مورد نظر وارد آن کرده و برش را انجام داد. اما برای انجام همین منظور با استفاده از ارّه فلکه لازم است تا برش از یکی از لبه‌های قطعه چوب آغاز گردد و به همین علت می‌توان گفت برش‌هایی در مرکز قطعات چوبی با ارّه فلکه امکان پذیر نخواهد بود.

ارّه عمود بر از زمان ساخت آن مسیری طولانی را پیموده است. مدل‌های اولیه به دلیل عدم قابلیت موتور آن‌ها در کارکرد مداوم و همچنین خم‌شدن تیغه‌ی آن‌ها مورد انتقاد بسیاری از استفاده‌کنندگان قرار می‌گرفتند. اما مدل‌های امروزی قادر هستند تا با سرعت ثابت موتور به کار برش ادامه دهند. امروزه همچنین تیغه‌های متنوعی برای مصارف مختلف ساخته و عرضی می‌گردند.

اما از سویی، ایجاد برش‌های دقیق و بدون شکستن تراشه‌های سطحی چوب، نیازمند توجه به چند عامل مختلف است. مهم‌ترین عامل، انتخاب تیغه‌ی مناسب برای کار مورد نظر است. برای برش‌های صاف و مستقیم استفاده از یک لبه‌گیر راهکاری مناسب خواهد بود. به جهت اینکه ارّه‌ عمود بر نیز همانند ارّه گرد بر (ارّه دیسکی) برش را در جهت بالا صورت می‌دهد احتمال شکستن تراشه‌های چوب در روی ان بیشتر است. بنابراین هنگام برش بهتر است سطح صاف و تمیز چوب به پشت (رو به زمین) قرار گیرد. همچنین کار با دورِ موتور پایین‌تر نیز از این اتفاق جلوگیری خواهد کرد. لازم است هر از چند ثانیه زیر صفحه‌ی پایه ارّه نیز از گرد و تراشه‌های چوب پاک شود تا از کج رفتن تیغه‌ی ارّه به هنگام برش جلوگیری شود.

روش به خصوصی برای به دست گرفتن این ابزار وجود ندارد. بعضی ارّه را با یک دست گرفته و دست دیگر را با حفظ فاصله‌ی ایمن از تیغه‌ی ارّه روی قطعه‌ی کار قرار می‌دهند، و برخی دیگر نیز با هر دو دست آن را نگه می‌دارند؛ یک دست روی دستگیره و دست دیگر روی قسمت جلویی دستگاه.

قسمت‌های تشکیل‌دهنده‌ی اره عمودبر

در تمامی ارّه‌های عمود بُر، حرکت چرخشیِ تولیدشده توسط موتور الکتریکی دستگاه به نیرویی تبدیل شده که تیغه‌ی ارّه را در جهت بالا و پایین به حرکت در می‌آورد. تیغه نیز در جهت بالا عمل برش را انجام می‌دهد. تولیدکنندگان این دستگاه با استفاده از همین قانون کارکرد ساده‌ی این دستگاه، سه نوع مختلف آن را عرضی می‌نمایند. ارّه عمود بر ساده، که تیغه‌ی آن تنها در جهت بالا و پایین حرکت می‌کند. ارّه عمود بر چکشی، که رایج‌ترین نوع این ارّه‌ها نیز هست، تیغه‌ی آن هنگام بالا آمدن اندکی رو به جلو نیز حرکت می‌کند و هنگام پایین رفتن دوباره به همان مقدار رو به عقب می‌رود. البته برخی از ارّه‌ها هر دو قابلیت را دارا هستند و کاربر می‌تواند بسته به نوع کار خود حالت معمولی یا چکشی را انتخاب کند.

در حقیقت طراحی ارّه‌های عمود بر چکشی به منظور ارتقاء سطح کارایی این نوع از ارّ‌ها انجام گرفت. تیغه هنگام حرکت به سمت پایین اندکی عقب‌تر رفته و از قطعه کار فاصله می‌گیرد. این امر باعث اصطکاک کمتر تیغه با قطعه کار شده و از داغ شدن موتور جلوگیری می‌کند. ارّه عمود بر چکشی برش‌کاری را با سرعت بیش‌تری انجام می‌دهد اما به همان نسبت امکان شکستن تراشته‌های چوب در محل برش نیز وجود خواهد داشت. بنابراین، انتخاب سرعت مناسب برش در ارّه عمود بر، انتخابی بین سرعت و دقت برش خواهد بود.

در نوع سوم ارّه‌های عمود بر، تیغه‌ی ارّه در ضمن بالا و پایین رفتن در یک حرکت چرخشی کامل به سمت جلو و عقب نیز حرکت می‌کند. به بیان ساده‌تر، تیغه‌ی ارّه در این حالت یک مسیر دایره‌ایِ کامل را طی می‌کند. همین امر دقت در برش را نسبت به سایر مدل‌ها افزایش می‌دهد.

اما هر نوعی از ارّه عمود بر که انتخاب شود دارای کلید کنترل سرحت حرکت تیغه خواهد بود. این قابلیت امکان آن را فراهم می‌کند تا بتوان سرعت حرکت تیغه را با جنس قطعه کار تنظیم نمود. برای مثال برای قطعات چوبی ضخیم‌تر، دورِ موتور بالاتر و در نتیجه سرعت بیش‌تر برای برش‌کاری نیاز خواهد بود.

همچنین صفحه‌ی زیرین ارّه می‌بایست از جنسی مقاوم ساخته شده باشد تا به راحتی روی قطعه کار حرکت کرده و قابل کنترل باشد. از طرف دیگر، قابلیت زاویه‌دار شدن صفحه‌ی ارّه نیز در برش‌های فارسی، استفاده از این ابزار را ممکن می‌سازد. برخی از ارّه‌های عمود بر نیز دارای کیسه‌ی مخصوص جمع‌آوری گرد چوب هستند و از لیز خوردن صفحه‌ی زیرین این دستگاه روی تراشه‌های چوب در حین برش‌کاری ممانعت می‌کند.

برای برش‌های دقیق‌تر و همچنین پرهیز از شکستن تراشه‌های چوب، بعضی از مدل‌ها دارای قطعه‌ای پلاستیکی هستند که دور تیغه‌ی ارّه را احاطه کرده و با حرکت دادن ارّه در حین برش‌کاری، چسبیده به سطح چوب حرکت می‌کند. با فشار دادن دستگاه روی سطح چوب این قطعه از پرش تراشه‌های چوبی و در نتیجه آسیب دیدن سطح روییِ چوب جلوگیری می‌کند. این قطعه قابلیت جدا شدن از دستگاه را نیز دارد.