هر پروژه‌ی نجاری با یک نشانه آغاز می‌گردد؛ خطی که نشان‌دهنده‌ی نخستین قطعه‌ی کار است. در واقع نشانه‌گذاری، راهنمای نجار به سوی پروژه‌ی نجاری بی‌نقص و زیبا است. اما از سوی دیگر، نشانه‌گذاری اگر به دقت انجام نشود می‌تواند ارزش یک اٌبژه‌ی بدیع را تا اندازه‌ی زیادی تقلیل دهد.
خوشبختانه، به لطف سال‌ها تجربه و آزمون و خطا، ابزارها و روش‌هایی ابداع گردیده است که می‌تواند بی‌نقصی و دقت یک پروژه را تا حد کمال تضمین نماید. در این قسمت مروری بر ابزارها و روش‌های اندازه‌گیری خواهیم داشت. اگرچه گستردگی ابزارها در این بخش به نسبت زیاد است، اما با یک مداد و خط‌کش هم می‌توان کار اندازه‌گیری و نشانه‌گداری را انجام داد. از بین تمامی ابزارها، اکثریت نجارها به طور معمول حتماً از گونیا، متر نواری، نشانه و خط‌کش استفاده می‌کنند.
البته لازم به ذکر است که تمرکز بیش از حد روی کیفیت ابزار نیز توصیه نمی‌شود؛ تقویت مهارت‌های فردی در این رشته، فراگیری انواع اتصالات و تشخیص صحیح اتصال مناسب برای پروژه‌ی مورد نظر، و آموختن نحوه‌ی صحیح کار با ابزار همگی بر کیفیت ابزار ارجحیت دارند. در واقع بالا بردن دقت و یادگیری متدها و روش‌های مختلف نیز می‌تواند به پروژه‌ای بی‌نقص منجر گردد. از سوی دیگر، صرفاً بهره بردن از بهترین و با کیفیت‌ترین ابزار تضمین‌کننده‌ی یک پروژه‌ی عاری از ایراد و اشکال نخواهد بود. ممکن است در اندازه‌گیری اشتباهی صورت گرفته باشد و منجر به برشی اشتباه گردد. به همین دلیل درودگران با تجربه همواره از قانونی ساده تبعیت می‌کنند: دو بار اندازه بگیر، و یک بار ببٌر. دوباره چک کردن تمامی اندازه‌گیری‌ها و نشانه‌گذاری‌ها احتمال هر گونه خطای احتمالی را تا حد ممکن کاهش می‌دهد.
سوراخ‌زن نجاری
دستگاه سوراخ زن برای نشانه‌گذاری رو چوب به کار می‌رود و دقت آن در نشانه‌گذاری از مداد بیشتر است. همچنین از آن برای ایجاد سوراخ‌های سطحی پیش از میخ کوبیدن استفاده می‌شود.
رولت
برای انتقال طرح از کاغذ به روی سطح چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرخ دندانه‌ای آن کاغذ را سوراخ نموده و بر روی سطح چوب ردّ مشخصی باقی می‌گذارد.
متر نواری
برای اندازه‌گیری خطوط مستقیم یا محیطی به کار می‌رود. مزیت استفاده از این نوع مترها در قفل شدن آن‌ها به میزان دلخواه است.
پرگار
در عین سادگی اما وجود پرگار در کارگاه امری حائز اهمیت است. می‌توان گفت برای تمامی برش‌های منحنی، دایره، یا کمان، از پرگار به منظور راهنمای خط برش استفاده می‌شود.
نقاله نجاری
به کمک نقّاله می‌توان علاوه بر نقشه‌کشی اولیه پروژه، به منظور اطمینان حاصل کردن از دقت کار نیز بهره برد.
کاتر
برای علامت‌گذاری روی چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد. دقت آن از مداد و حتّی سوراخ‌کن نیز بیشتر است.
نشانه‌ی کام و زبانه
این وسیله با وجود کاربرد بسیار سودمند، در کشور ما به ندرت یافت می‌شود. دارای یک سوزن ثابت و یک سوزن متحرک بوده که هر دو روی قسمت شاخه سوار شده‌اند و به وسیله‌ی آن‌ها روی چوب علامت گذاشته می‌شود. بدنه‌ی چوبیِ کوچک و متحرک آن نیز برای تعیین فاصله‌ی دو سوزن از لبه‌ی قطعه چوب به کار می‌رود.
کولیس
در اندازه‌گیری سازه‌های چوبی کوچک یا برای اندازه گیری ضخامت بسیار دقیق قطعات چوبی از کولیس استفاده می‌گردد.
گونیا
برای تعیین زوایای قائمه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تیغه‌ی خط‌کش آن معمولاً از جنس فلز بوده و در اندازه‌های مختلف وجود دارد. با کمک بعضی از مدل‌های گونیا، زاویه‌ی ۴۵ درجه نیز قابل نشانه‌گذاری و اندازه‌گیری است.
- خط‌کش
برای کشیدن خطوط صاف و مستقیم روی سطوح چوب و همچنین اندازه‌گیری قطعات چوبی کوتاه‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- خط‌کش L
برای کشیدن خطوط عمود بر هم ازین نوع خط‌کش استفاده می‌گردد. همچنین می‌توان از آن برای اطمینان از قائمه بودن زوایای بین اتصالات استفاده نمود. عموماً خط‌کش‌های مورد استفاده در نجاری از جنس فلز هستند. به این دلیل که به مرور زمان و با تعدد استفاده از آن مستهلک نشده و اعداد آن همچنان خوانا باقی بماند. هر چند که در گذشته بیشتر از خط‌کش‌های چوبی استفاده می‌شده است.
تراز
استفاده‌ی صرف از گونیا و خط‌کش نمی‌تواند تضمین‌کننده‌ی دقت کار باشد. به همین منظور، برای از بین بردن نقص‌های احتمالی دیگر از تراز استفاده می‌شود. معمولاً در پروژه‌هایی که دارای قطعات چوبی به نسبت بلند، مانند میز، هستند، برای اطمینان از هم‌اندازه بودن پایه‌ها و یک‌نواخت بودن سطوح و … از تراز استفاده می‌گردد.
در ادامه معرفی ابزارهای اندازه‌گیری و نشانه‌گذاری، در مقاله دیگری به آموزش روش‌های اندازه‌گیری و نشانه‌گذاری در نجاری پرداخته‌ایم که می‌توانید از این لینک، مقاله را مطالعه کنید: معرفی انواع روش‌های اندازه‌گیری و نشانه‌گذاری در نجاری
